| تبارشناسی زروان و زروانیسم و رسوخ تقدیر گرایی در شاهنامه‌ی فردوسی و باور عامه |
| کد مقاله : 1336-HMA |
| نویسندگان |
|
عادل سعیداوی * دانشگاه فرهنگیان پردیس حضرت رسول اکرم اهواز |
| چکیده مقاله |
| واژه‌ی زوران از Zaurvan به معنی پیری آمده است و در معنای زمان ازلی و نیز خدای زمان، کاربرد یافته است. زروان موجودی مختلط از جنس نرینه و مادینه است و از دیدگاه باورمندان این آیین، پس از نذر و نیاز فراوان وی برای داشتن فرزند، هرمز (اهورا) از خواست او به داشتن فرزند و اهریمن از شک او به برآورده شدن این آرزو، در زهدانش شکل گرفته و به دنیا آمدند. نظریه‌های گوناگونی درباره‌ی پیشینه‌ی پیدایش زروانسیم وجود دارد که هر کدام دلایل قابل اعتنایی برای اثبات خود دارند. در آیین زرتشتی، انسان در کردار خود آزاد است؛ درحالی‌که آیین زروان، سرنوشت انسان را در دست روزگار و تقدیر می‌داند. دوره‌ی ساسانی شکوفایی زروانسیم را در پی داشت و عقایدی چون جبر و اختیار، تقدیر، تضاد، نیک و بد، تأثیر حرکات آسمان و ستارگان بر سرنوشت و... تفسیرهای تازه به خود گرفت. انگاره‌های این آیین در مسیحیت، مانویت و باور عامه‌ی بسیاری از اقوام و ممالک و از جمله ایرانیان تأثیر و نفوذ یافته است. اعتقاد به تقدیر و بخت و تاثیر ستارگان بر سرنوشت آدمی، گوشه‌ای از این باورهاست که به شاهنامه‌ی فردوسی و فرهنگ و باور عامه راه یافته‌اند. |
| کلیدواژه ها |
| زروان، اهورا و اهریمن، باور عامه، سرنوشت و تقدیرگرایی. |
| وضعیت: پذیرفته شده |